Gastro, sirevi

Pełnia kulinarnego szczęścia? Świeży chleb, aromatyczny ser i… czego chcieć więcej!

Katarzyna Sikorska

Chorwacka kuchnia słynie nie tylko z wyśmienitych dań ze świeżych ryb i aromatycznych potraw mięsnych, lecz także z ogromnego wyboru pysznych serów. Są serwowane na śniadanie, obiad i kolację, jako przekąska i jako dodatek do wina. Twarde i półtwarde, delikatne lub lekko pikantne, wyprodukowane z mleka krowiego, koziego lub owczego – wybór jest naprawdę szeroki, dzięki temu każdy miłośnik serowych przysmaków znajdzie coś dla siebie!

Sery, obok wina, lokalnej oliwy i wędlin, to jedne z najbardziej rozpoznawalnych chorwackich produktów spożywczych. Co roku zajmują wysokie pozycje na światowych konkursach i budzą zachwyt tysięcy turystów, którzy przybywają do tego pięknego kraju i decydują się skosztować lokalnych smakołyków.

Paški sir 

Jest twardy, słony i lekko pikantny, a jego nazwa dosłownie oznacza "ser z wyspy Pag". Powszechnie uważa się go za najlepszy chorwacki ser. Powstaje z mleka owczego, które jest naturalnie słone z powodu specyficznej diety zwierząt, w skład której wchodzą "solone wiatrem" szałwia, rozmaryn czy tymianek. Wiejący od strony pasma górskiego Welebit wiatr, zwany bura, unosi sól ze wzburzonego morza i nawiewa ją na pastwiska znajdujące się na wyspie Pag.

Młody, dojrzewający kilka miesięcy paški sir ma jasną barwę i dość łagodny smak. Im dłużej leżakuje, tym intensywniejszy i ostrzejszy się staje. Wiele osób uważa, że najlepszy jest po roku dojrzewania, rzadko jednak tyle czeka na spożycie – jest bowiem mocno rozchwytywany!

Prgica 

Ser ten jest charakterystyczny dla regionów Bilogora, Podravina i Međimurje. Ma charakterystyczny stożkowaty kształt i zazwyczaj podaje się go z czerwoną papryką. Powstaje ze świeżego mleka krowiego, pozostawionego na kilka dni do fermentacji. Do odcedzonego sera dodaje się sól i zmieloną paprykę (słodką lub ostrą). Ostatnim etapem jest suszenie – na słońcu, piecu lub w temperaturze pokojowej. Każda metoda zapewnia inny ostateczny smak i wygląd sera. 

Gastro, pršut
Pršut, Fot. Maja Danica Pečanić /CNTB Chorwackich serów warto kosztować również w towarzystwie suszonej szynki dojrzewającej, zwanej pršut. Najbardziej znane odmiany pochodzą z Dalmacji i Istrii.

Škripavac 

To rodzaj pełnotłustego sera tradycyjnie produkowanego w regionie Lika, w Gorskim Kotarze, u podnóża Welebitu i Wielkiej Kapeli oraz na obszarze Kordunu. Powstaje ze świeżego mleka krowiego, które zostaje przecedzone przez gazę i nieznacznie podgrzane. 

Škripavac ma specyficzną, lekko gumową konsystencję i skrzypi w zębach, czemu zresztą zawdzięcza swoją nazwę, pochodzącą od chorwackiego słowa, które oznacza skrzypienie lub piszczenie. Charakteryzuje się łagodnym, mlecznym, słodkawym smakiem. Najlepiej smakuje sam lub z kromką świeżego chleba. Warto pamiętać, że ser ten ma krótki termin przydatności i można go przechowywać przez zaledwie trzy miesiące.

Sir iz mišine 

Ser ten powstaje z mleka owczego i przez około dwa miesiące dojrzewa w workach z owczej skóry, którym zawdzięcza charakterystyczny, intensywny smak. Kto raz go spróbuje, zapamięta na zawsze. 

Sir iz mišine tradycyjnie wytwarza się w górzystych regionach w głębi lądu w okolicach Zadaru, Szybenika, Splitu i Dubrownika. Zwyczaj jego produkcji sięga czasów starożytnych Ilirów, a prawdopodobnie został zapoczątkowany przez przypadek – przechowywane w workach mleko zaczęło fermentować.

Zdjęcie główne: Sery, Fot. Maja Danica Pečanić /CNTB